Dramaterapia – Warszawa i okolice

Scena

Szukasz metody terapeutycznej, dzięki której wykorzystasz wszystkie pokłady kreatywności? Idealną opcją będzie Dramaterapia! Dramaterapia łączy w sobie elementy psychologii i teatru, wykorzystuje elementy tańca, plastyki, muzyki, gry aktorskiej dzięki czemu uczestnicy pobudzają wyobraźnię i zdobywają nowe umiejętności. A wszystko to składa się na terapeutyczny proces zdrowienia Pacjenta.

Zajęcia z dramaterapii - Warszawa

Nie musisz mieć umiejętności aktorskich, aby wziąć udział w Dramaterapii grupowej lub indywidualnej. Dramaterapia nie jest graniem – jest poznawaniem swoich możliwości i granic, jest stawaniem się sobą. W Dramaterapii umiejętności aktorskie nie są istotne. Ważne jest natomiast doświadczenie sytuacji odgrywania roli, a potem spojrzenie na tę sytuację z dystansu. Analiza przeżytych emocji, odczuć, refleksji służy wewnętrznemu wzrostowi i wzbogacaniu świadomości, wypróbowaniu ról i sytuacji nowych dla klienta.

Dramaterapeuta – Warszawa

Dla kogo jest Dramaterapia? Szczególnie polecam ją osobom:

zmagającym się z życiowym kryzysem,
zmagającym się z ciężką chorobą,
pogrążonym w żałobie, lub żalu po stracie,
zmagającym się z depresją i problemami psychicznymi,
zalęknionymi i żyjącymi z poczuciem wstydu, winy lub krzywdy,
doświadczających trudności emocjonalnych, trudności w relacjach interpersonalnych,
zmagającym się z uczuciem złości, frustracji.

Z Dramaterapii mogą korzystać dzieci, młodzież oraz dorośli w różnym wieku. Dobór techniki i sposobu pracy zależy od indywidualnych potrzeb.

Najważniejsza jest chęć pracy nad emocjami i zaufanie wobec prowadzącego . W trakcie procesu terapeutycznego lepiej zrozumiesz samego siebie, a także nauczysz się odczytywać uczucia otaczających Cię osób.

Najlepiej o Dramaterapii opowiedzą osoby, dzięki którym poznałam ten rodzaj terapii:

Anna Szymanowska

pierwsza Polka, która ukończyła podyplomowe studia z zakresu Dramaterapii na Uniwersytecie Roehampton w Londynie w 2006 r. W Wielkiej Brytanii Dramaterapia jest uznaną formą psychoterapii, a zawód dramaterapeuty jest zarejestrowany przez władze państwowe. Anna Szymanowska od kilku lat stara się przecierać szlaki w Polsce dla tej unikatowej, łączącej różne nurty psychoterapii metody.

Posiada doświadczenie kliniczne w pracy z dziećmi z zaburzeniami zachowania oraz problemami emocjonalnymi, z seniorami, z osobami cierpiącymi na depresję oraz schizofrenię. W latach 2007 – 2017 prowadziła zajęcia z Dramaterapii dla studentów psychologii na UKSW w Warszawie. Odbyła również praktykę w Polsce w Szpitalu Leczenia Nerwic w Komorowie. Obecnie pracuje w sieci Klinik Terapii Allenort w Warszawie. Jest autorką Pierwszego w Polsce Kursu Szkoleniowego, który ma doprowadzić do powstania zawodu Psychoterapeuty Dramaterapeuty w Polsce. Należy do Brytyjskiego Stowarzyszenia Dramaterapeutów BADth oraz Europejskiej Federacji Dramaterapii EFD. Jest też członkiem Stowarzyszenia Arteterapeutów Polskich Kajros, sekcji dramaterapii.

Renata Olga Wiankowska

psycholog, psychoterapeutka, psychodramatystka, trenerka. Ukończyła 4,5 letnie całościowe szkolenie psychoterapeutyczne akredytowane przez Polskie Towarzystwo Psychiatryczne oraz szkolenie z Psychodramy I i II stopnia w Polskim Instytucie Psychodramy. Pracuje w podejściu psychodynamicznym, z uwzględnieniem perspektywy systemowej. Korzystam także z psychodramy i dramaterapii. Od kilku lat regularnie uczestniczy w seminariach szkoleniowych i superwizjach Instytutu Studiów Psychoanalitycznych im. Hanny Segal.

Doświadczenie zawodowe zdobywała m.in. w Poradni Zdrowia Psychicznego przy Mazowieckim Szpitalu Drewnica, oraz podczas staży i praktyk w Klinice Nerwic, Zaburzeń Osobowości i Zaburzeń Odżywiania w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, na Oddziale Dziennym Leczenia Nerwic Przychodni Lekarskiej WAT, na Oddziale Dziennym terapii uzależnienia od środków psychoaktywnych dla dzieci i młodzieży. Swoją praktykę poddaje superwizji licencjonowanych superwizorów Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i Polskiego Instytutu Psychodramy. Oprócz psychoterapii prowadzę szkolenia i warsztaty oraz zajęcia dla studentów Polskiej Szkoły Dramaterapii.

HDrama – Warszawa: idea światów równoległych na gruncie dramaterapii

Anna Szymanowska, Renata Olga Wiankowska

1. WPROWADZENIE

1.1. Dramaterapia jako metoda psychoterapeutycznej interwencji

Dramaterapia powstała w latach 70- tych w Wielkiej Brytanii. Stanowi unikalną formą psychoterapii, w której kreatywność, gra, improwizacja, tworzenie opowieści oraz akcja sceniczna zajmują centralną pozycję w relacji terapeutycznej. Dramaterapia w głównej mierze opiera się na pracy z metaforą. To właśnie odróżnia ją od psychodramy, w której pracuje się na osobistej biografii uczestników. Istotą dramaterapii jest wykreowanie „hipotetycznej rzeczywistości”, stworzenie świata równoległego, w którym, parafrazując filozofów dialogu, można spotkać się z „Innym w sobie”. Fikcyjny świat dramy stwarza warunki dla doświadczenia tego, co w codziennym życiu jest poza naszym zasięgiem. Możemy wyrażać bolesne uczucia, zmieniać nasze wzorce zachowań, odkrywać nieznane dotąd cechy osobowości. [1] Dramaterapeuci łączą w swojej pracy umiejętności z dwóch dziedzin- teatru i psychologii. Zdobyta wiedza pozwala dramaterapeucie na wykreowanie odpowiednich metod, które umożliwiają zaangażowanie zarówno na poziomie ciała i umysłu oraz osiągnięcie zmiany na poziomie emocjonalnym, psychologicznym i społecznym. Opowieści, mity, teksty dramatów, maski i improwizacje stanowią przykłady z gamy artystycznych środków, które mogą być wykorzystane przez dramaterapeutę. [1]

1.2. Źródła dramaterapii

Dramaterapia czerpie z licznych źródeł, zarówno artystycznych jaki psychologicznych. Lista różnorodnych wpływów na tę metodę jest niezmiernie bogata, od pierwszych rytuałów poprzez doświadczenie „katharsis” i teatr antyczny, do psychologii jungowskiej, psychologii rozwojowej, teorii relacji z obiektem, psychodramy. [2] Można powiedzieć, że dramaterapia sięga swoimi korzeniami do początków istnienia człowieka. Do wczesnych cywilizacji, w których ciało i psychika były traktowane jako jedność. Do świata prastarych rytuałów i obrzędów, które pozwalały w sposób symboliczny nazwać to, co nienazwane. Tworzenie przestrzeni symbolicznej dawało możliwość projekcji i ucieleśnienia nie pożądanych cech i lęków, których wypowiedzenie wprost, mogłoby narazić na nieprzychylność bogów, sił przyrody, innych ludzi. Na kształtowanie się dramaterapii miało również nowatorskie podejście do teatru we wczesnych latach 60-tych, m.in.:„Teatr Okrucieństwa” Antuana Artauda, twórczość Bertolta Brechta, teatr oparty na rytuale Jerzego Grotowskiego.

2. NAJWAŻNIEJSZE CECHY PROCESU TERAPEUTYCZNEGO

Można wyodrębnić dziewięć najważniejszych cech terapeutycznego procesu, które wyróżniają tę formę od innych i jednocześnie stanowią o jej efektywności. [1]

Są to:

dramatic projection (dramatycznaprojekcja),
therapeutic performance process (przedstawienie jako proces terapeutyczny),
dramaterapeutic empathy and distancing (empatia i dystans), personification (personifikacja),
interactive audience and witnessing ( interaktywna publiczność i bycie świadkiem),
playing (spontaniczna zabawa),
embodiment; dramatising the body (ucieleśnienie, użycie ciała jako środka ekspresji),-
life-drama connection (związek między dramą a życiem),
transformation (przemiana). [1]

2.1. Dramatyczna projekcja

Dramaterapeuci, podobnie jak inni terapeuci z kręgu arteterapii zakładają, że nieświadome treści klienta nie zawsze mogą być przepracowane i wyrażone drogą werbalną. Stąd potrzeba korzystania z technik artystycznych i projekcyjnych. Dramatyczna projekcja służy projektowaniu nieświadomych treści na odgrywającą postać, lub na inny materiał użyty w terapii, na przykład miniaturowe figurki, pacynki, lalki. Proces ten umożliwia wgląd w osobiste problemy klienta i poprzez nadanie im zewnętrznej formy ekspresji, stwarza sytuację dogodną do dalszej eksploracji a następnie reintegracji osobistego materiału. [1,2]

2.2. Przedstawienie jako proces terapeutyczny

Terapeutyczne przedstawienie służy przede wszystkim identyfikacji tematów wnoszonych przez grupę lub jednostkę. W swojej strukturze przypomina przygotowania do przedstawienia teatralnego. Zakłada wybór scenografii, rekwizytów i określenie czasu przeznaczonego na próby, ale chodzi tu zdecydowanie o efekt terapeutyczny a nieestetyczny. Struktura ta umożliwia odnalezienie najlepszej formy ekspresji dla wyrażenia osobistego materiału a następnie wyboru odpowiedniego sposobu pracy. Przykładowo, klient podczas procesu może wchodzić w wiele ról obecnych w danej scenie, może też stać się reżyserem spektaklu a nawet widzem. Możliwość spojrzenia na problem z różnych perspektyw sama w sobie może być terapeutyczna i spowodować zmianę w relacji do wyrażonego materiału. Zaangażowanie w medium, jakim jest drama i proces przygotowań do przedstawienia wyzwała również własną kreatywność, która umożliwia dostrzeżenie nowych sposobów rozwiązania problemu. [1]

2.3. Empatia i dystans

Empatia umożliwia emocjonalne zaangażowanie w proces, osobistą identyfikację z wykreowanym materiałem. Techniki służące pobudzeniu reakcji empatycznych pozwalają na doświadczenie różnych typów ról, zachowań oraz emocji i w ten sposób oferują możliwość poszerzenia repertuaru możliwych doświadczeń i przekonań. Dystans w dramaterapii wpływa na zwiększenie poczucia bezpieczeństwa uczestników procesu terapeutycznego, pozwala bowiem na szybką separację od odegranego materiału. Aktor na scenie doświadcza silnych emocji i jednocześnie ma świadomość, że działa zgodnie ze scenariuszem, w ramach wybranej konwencji. Podobnie dzieje się w procesie dramaterapeutycznym. Uczestnik będąc w roli przeżywa realne emocje ale możliwość zdystansowania się od odgrywanej postaci daje większe poczucie kontroli, nawet nad bardzo silnymi emocjami.[1] Dystans kreują takie techniki jak: wychodzenie z roli, odwrócenie ról, podwojenie tej samej postaci, zatrzymanie akcji. [3]

2.4. Personifikacja

Personifikacja to inaczej uosobienie, nadawanie przedmiotom, zjawiskom lub zwierzętom cech właściwych tylko ludziom. W dramaterapii jest to działanie służące zaprezentowaniu jakiejś osobowej cechy, lub aspektu osobowości, używając przedmiotów lub rekwizytów w konwencji dramatycznej.

2.5. Interaktywna publiczność i bycie świadkiem

Widz staje się świadkiem dla innych członków grupy, którzy przechodzą swój osobisty proces. Poprzez mechanizm projekcji-identyfikacji może się z nimi identyfikować i być wsparciem dla osoby doświadczającej podobne problemy. Osoba bezpośrednio zaangażowana w proces, poprzez użycie takich technik jak odwrócenie ról, czy podwojenie roli, może również stać się świadkiem sama dla siebie. Dzięki temu możliwe jest poszerzenie wglądu w osobisty materiał, szersze spojrzenie na prezentowany problem i ewentualne dostrzeżenia nowych perspektyw. [1]

2.6. Spontaniczna zabawa

Sytuacja zabawy stwarza rodzaj bezpiecznego laboratorium, w którym można próbować różne życiowe sytuacje bez ich konsekwencji w realnym świecie. Nadrzędnym celem zabawy jest więc wzbudzanie odwagi u jej uczestników, aby w zabawie eksplorowali różne zachowania i pozwolili sobie na spontaniczność. Różnorodne gry i zabawy interaktywne służą wzbudzaniu tej odwagi ale także służą integracji grupy, zbudowaniu atmosfery zaufania, rozwijaniu kreatywności. Naturalna potrzeba zabawy oraz zawarte w niej elementy twórczej wyobraźni a szczególnie możliwość wykreowania fragmentu fikcyjnej rzeczywistości jako reprezentacji prawdziwych emocji stanowią podstawę procesu leczniczego w dramaterapii.[1]

2.7. Ciało w dramaterapii

Proces dramaterapeutyczny odbywa się równolegle na poziomie cielesnym, emocjonalnymi intelektualnym. Dramaterapeuci uważają, że ciało stanowi pierwotną perspektywą odnoszenia się do świata. Pierwsze doświadczenia człowieka nie są ani intelektualne ani werbalne, są zmysłowe. Wiążą się zarówno z procesami biologicznymi jak i emocjonalnymi. Doświadczenia te zostawiają ślad w ciele, decydują o sposobie zaangażowania się w świat. Dlatego praca z ciałem jest dla dramaterapeutów podstawą procesu terapeutycznego. Proces ten umożliwia z jednej strony dotarcie do nieuświadomionych treści, uświadomienie ich i werbalizację, z drugiej natomiast stwarzanie fizycznego wizerunku tematów wnoszonych przez klienta. Właśnie stwarzanie tego fizycznego wizerunku oraz cały proces wydobycia nieświadomych treści przy użyciu własnego ciała jest tym, co zasadniczo różni dramaterapię od wielu innych form terapii koncentrujących się na sferze werbalnej. [3] Pisząc o kontekście ciała w dramaterapii warto również wspomnieć o roli teatralnej transformacji. Doświadczanie różnych ról, zmiana barwy głosu, postawy ciała, sposobu poruszania, mimiki prowadzić może do poszerzenia repertuaru własnych zachowań, doznań i reakcji, również na poziomie ciała. Na przykład osoba odczuwająca własne ciało jako wątłe i słabe ma możliwość poczuć jego siłę wcielając się w inną postać. Refleksja nad tym doświadczeniem może być podstawą dalszej pracy terapeutycznej.

2.8. Związek między dramą a życiem i droga do zmiany

Idea światów równoległych wyraża się w wielu obszarach dramaterapii, przede wszystkim we wzajemnym przenikaniu się świata wykreowanego z rzeczywistym. Zmiana dokonana na poziomie świata wykreowanego wiąże się z realnymi emocjami i może stać się początkiem zmiany na poziomie rzeczywistym. Proces przenikania się tych dwóch światów równoległych, świata fikcji i świata rzeczywistego jest zamierzony a zarazem niezbędny dla uzyskania zmiany w kontekście terapeutycznym. Można to porównać do pojęcia przestrzeni przejściowej stworzonego przez Donalda Winnicotta. [4] Przestrzeń przejściowa jest miejscem, w którym ujawnia się to, co jest między subiektywnym a obiektywnym światem. Ten płynny, nieokreślony wymiar w dramaterapii, w której rzeczywistość wydaje się być bardziej nierealna, a więc bezpieczniejsza, zachęca do podejmowania ryzyka. [1] Fikcyjny świat dramy stwarza warunki doświadczania tego, co w codziennym życiu może być niedostępne, na przykład dla wyrażania bolesnych uczuć, zmiany wzorów zachowań, czy odkrywanie znanych dotąd cech osobowości. W ten sposób dramaterapia tworzy pomost między ograniczeniami człowieka a jego potencjalnymi możliwościami, oferuje szansę nie tylko do pełniejszego rozumienia siebie, ale także do aktywnego procesu autokreacji.

Bibliografia:

[1] S. Jennings, Introduction to Dramatherapy, Jessica Kingsley, London, 1998
[2] P. Jones, Drama as Therapy: Theatre as Living, Routledge, New York, 1996
[3] R. Emunah Drama Therapy, Process, Technique and Performance, Routledge New York, 1994
[4]D.W. Winnicott, Playing and Realit y, Routledge, London, 1971